Bilgi : <<< Bios Sözlüğü >>>

PNP/PCI CONFIGURATION

PNP OS Installed:

Bu madde altında "Yes"i ayarladığımızda,BIOS sadece boot işlemi için gerekli donanımın kaynak dağılımı ile ilgilenecektir.Diğer parçaların konfigürasyonu için sonradan zorunlu olarak Plug & Play özelliğine sahip Windows95 gibi bir işletim sistemine gerek duyar

Reset Configuration Data:

Bu seçenek genellikle "Disabled" durumundadır. "Enabled" ile aktif duruma getirildiğinde, BIOS Setup'tan çıktıktan sonra,Reset sırasında bütün ECSD kayıtları silinir.Boot işlemi sonunda BIOS mevcut kaynakları tekrar tamemen dağılır.Burada öncelikle rezerv edilen kaynaklarla uygun ISA kartları tekrar tamamen dağılır.Sonra bunu Plug & Play parçaları izler.Yapılan sistem konfigürasyonları böylelikle gerektiğinde tekrar canlandırılabilir.

IRQ-x / DMA-x Assigned To:

Bu ayarlar sadece "Resources Controlled By" altında "Manual" seçeneği tercih edildiğinde ortaya çıkar.Bu ayarlar mevcut kaynakların "Legacy ISA" veya "PCI / ISA PnP" ile bir ISA kartına veya Plug & Play Resource Pool'a bağlanmasını mümkün kılar.Eski bir Sound Blaster 2.0 kartı için, örneğin Legacy ISA'da IRQ 5 ve DMA 1 ayarlanabilir

PCI IRQ Activated By:

Bu ayar mevcutsa, burada "Level" ve "Edge" seçenekleri terçih edilebilir.Normlara uygun PCI kartları normalde sinyal yüksekliğine göre uyandırır ve Interrupt'la desteklenir.Bundan sonra,bir çok PCI kartı tek bir Interrupt hattını problemsiz kullanabilirler.Bazı uyumsuz PCI kartları oyun kurallarına uymamaktadır.Böyle problemli kartlar "Edge" seçeneği ile zaptedile bilir.

Slot x Using INT #:

Bu ender seçenek, 4 PCI Interrupt'ından birinin belli bir PCI yuvasından birine atanmasına olanak sağlar.Böylelikle bu problemler Egde-PCI kartlarında giderilir.Normalde "Auto" ile yapılan dağıtım yeterlidir

1st / 2nd / 3rd / 4th Available IRQ:

Bu çok ender bulunan seçenekte, eğer "auto" ile yapılan otamatik düzenleme istenmeyen sonuçlar üretiyorsa,A'dan D'ye her dört PCI-Interrupt'ı için bir Interrupt düzenlemesi yapabilirsiniz

PCI IRQ Map To:

Bu menu maddesinde 14 ve 15 numaralı IDE-Interrupt'ların düzenini seçebilirsiniz.Normal durumda bunlar "PCI Auto" ile mevcut bulunan Onboard-Controller'a verilmektedir.Bunun yerine PCI Controller kartının bir Slotunun da "ISA" ile ISA Controller'a verilmesi ayarlanabilir

Primary / Secondary IDE INT #:

Burada, Onboard Controller'ın veya uygun bir PCI kartının her iki IDE kanalından herbirinin hangi PCI Interrupt'ı kullanması gerektiği belirtilir."A" ve "B" normaldirler

Use MEM Base Addr:

Bu seçenek Upper-Memory alanındaki bir anabellek penceresinin rezervasyonunu mümkün kılar.Örneğin bazı eski ISA network kartları.Burada "NA"(Not Avaible = mevcut olamayan) yerine bir başlangıç adresi verildiğinde, ihtiyaç duyulan bellek alanının büyüklüğünün ayarlanmasını sağlamaya yönelik "Used MEM Length" seçeneği karşımıza çıkar.


POWER MANAGEMENT SETUP


Power Management:

Burada bütün enerji tasarrufu önlemleri kapatılabilir, açılabilir.En son durum için yüksek "Max Saving", düşük "Min Saving" veya ayarlanabilir tasarruf derecesi "User Define" olmak üzere üç profil bulunmaktadır.

PM Control by APM:

Eğer Windows 95/98 gibi Advanced Power Management'lı bir işletim sistemi kullanıyorsanız, buna "Yes" ile enerji tasarrufu önlemlerinin kontrolünü verebilirsiniz

Video Off Method:

Burada , çok farklı ayarlar mevcuttur,ekranın kapatılması gerektiği gibi. "Blank Screen" son olarak boşluk işareti monütöre gönderilir."V/H-sync+blank" ek olarak senkronizasyon sinyallerini kapatmaktadır. "DPM Support" grafik karlarının ve mönitörün VESA Display Power Management Signaling'de anlaşmalarını sağlar, ki durum en geç üç yıl içinde bütün cihazlar için gerekli olacaktır

Modem Use IRQ:

Burada mevcut modemin Interrupt-hattını bildirmektedir.Bu hat üzerinde aktiviteler bilgisayarı daha sonradan uyandırmaktadırlar.Örneğin faks gelmesi gibi.

Doze/Standby/Suspend Mode:

Bu üç seçenek aktif olmayan saatleri belirlemektedir ve buna göre sadece işlemcinin ("Doze Mode") sabir diskin ve ekranın ("Standby Mode") veya bütün parçaların enerji uykusuna geçmesini yönetir.

HDD Power Down:

Burada, sabit diskin Standby Modta bağımsız olarak kapatılmasına kadar ki aktif olmayan saatlerini belirlersiniz.Bütün sürücülerin sık sık elektrik kesilmelerine dayanamıyacığına dikkat edin.Bu her şeyden önce server işletmelrşn deki yüksek verimli sabitdiskler için geçerlidir,çünkü kesintisiz çalışmak isterler.

Wake Up Events in Doze & Stanby:

Bu başlık altında Interrupt'larda oluşan bir liste ortaya çıkmaktadır ve onların aktiviteleri "On" bilgisayarı Doze Standby modlarında uyandırmalıdır.Yeni BIOS versiyonlarında bu başlıklar sıklıkla "Reload Global Timer Events" altında daha gelişmiş bir formda görünmektedir

Power Down & Resume Events:

Bu ikinci Interrupt listesinde bilgisayarı Suspend-Mode'un uyandırması gereken bütün parçalar "On" ile işaretlenir.

Throttle Duty Cycle:

Bu ayar işlemcinin Doze Modunda göstermesi gereken performans yüzdesini yönetir

VGA - Active Monitor:

Bu seçenek "Enabled" ise grafiklerin aktivitesi, sistemi Standby - Mod'undan uyandırır

CPU Fan Off in Suspend:

"Enabled" a ayarlandığında, BIOS Suspend - Mod'unda işlemci fanı için olan bağlantıyı keser

Resume by Ring:

Bu seçenek "Enabled" olduğunda seri bağlantılarda Ring-Indicator hattı modeme gelen bir çağrıyu gösterir ve PC enerji tasarrufu modundan uyandırılır.Software yönetinli ATX Power'a sahip bilgisayarlarda da hatta yarı kapalı durumdan bilgisayarı tekrar uyandırır.

IRQ 8 Clock Event / RQ 8 Break Suspend:

Eğer bu ayarı "Enabled" yaparsanız, gerçek zaman saati bilgisayarı Suspend modundan uyandırır, çünkü IRQ 8,geröek zaman saatinin Interrupt'ıdır


CHIPSET FEATURES SETUP

Auto Configuration:

"Enabled" olarak ayarlandığında Board üreticileri tarafından belirlenmiş özellikle değişik bellek zamanları için mantıklı parametreler yüklenir.Bunların hepsi,ancak "Disabled" seçildiğinde tekrar değiştirilebilir

DRAM Speed Selection:

Burada FPM (Fast Page Mode) ve EDO-DRAM için kullanılan bellekleri hızı bildirilir."60 ns" ve "70 ns" seçilebilir.Somut değer kullanılan modüle bakılarak bulunabilir.Bellek entegreleri normalde uygun işaretler taşır ve sonradan ayarlanabilir."60" veya "70"

System /Video BIOS Cacheable:

Bu her iki seçenek de , Shadow RAM'de yansıtılan BIOS parçaların tampon bellekte işlenip işlenmeyeceğini bildirir.Çoğunlukla BIOS rutinlerine başvuran DOS yazılımı "Enabled" seçilmesi ile beraber kolay hız artışı sağlanmaktadır.Modern işletim sistemleri BIOS erişimlerini hada iyi Driver'lar yolu ile yapmaktadırlar

8/16 Bit I/Q Recovery Time:

Burada ,ISA-BUS'lara yapılan işlemler arasında ne kadar bekleme devri ve ne kadar dinlenme zamanı olacağı ayarlanabilir.Normal olarak burada "1" yeterlidir.Problemlerde, örneğin ISA ses kartı ile olanlarda, yüksek değer verilerek yapılan denemeler problemi çözebilir.



INTEGRATED PERIPHERALS


Block Mode:

Bu seçenek "Enabled" (ya da "Auto") olarak seçilmişse, BIOS IDE sabit diskinin konfigürasyon sektöründen bir defada kaç sektörün okunabileceğini veya yazılabileceğini bildirir.Block Mode'un (veya Multi Sector Transfers) tavsiye edilen değerlerin kullanımı,her sektör için yazma ve okuma işlemlerini tek tek yerine getirilmesi için gerekli olan yönetim zahmetini azaltmaktadır ve bu da daha sonra hıza etki etmektedir.Gerekli durumlarda bu seçenekten somut sayı değerleri ayarlanabilir.Başka bir yardımcı olmadan kullanıcı somut değeri çok zor bulacaktır.

IDE PIO/UDMA:

"Auto" en yararlı ayardır.Çünkü burda BIOS konfigürasyon sektöründen veya mevcut EIDE cihazının Firmware'ında somut değeri bildirmektedir.Değerlerin manüel olarak ayarlanması, sadece çok uzun bağlantı kabloları veya sistem frekansını değiştiren Tuning önemleri nedeniyle çıkan zorluklarda tavsiye edilir.

PCI SLOT IDE Second Channel:

Burada PCI-EIDE kartının ikinci bir kanalın açılması ("Enabled") veya kapatılması ("Disabled") mümkündür.

On-Chip Primary/Secondary PCI IDE:

Bu her iki ayar, On-Board-EIDE-Controller'ın her iki kanalının da aktif olup olmadığını ve ait olan kaynakları işgal edip etmediklerini belirler.IDE cihaz kullanmayan biri bunları iptal ederek boşalan iki Interrupt hattını diğer amaçlar için kullanabilir.

Onboard PCI SCSI Chip:

Bu menu seçeneği mevcutsa, "Enabled" konumunda uygun kaynakları (Interrupt, dma kanal) kullanan bir On-Board SCSI Chip'ini etkinleştirir

USB Controller:

"Enabled" konumunda Chipset'teki entegre edilmiş Controller'ı Universal Serial Bus için aktif hale getirir.Gerekli kaynaklar, USB cihazı gerekmediği sürece saklanabilir.

ON-Board FDC Controller:

Bu menü maddesi neredeyse her zaman aktiftir, çünkü Board kendi Floppy Controller'ını IRQ 6,DMA 2'de aktif hale getirir.On-Board Controller'ın yerine, tamamen uygun bir takma kart kullanılmak istenirse veya tamamen Floppy sürücüden gelmeden "Disabled" ayarıyla kaynak çakışmalarını çözer ve bununla beraber daha başka kaynakların kullanılmasına olanak sağlar.

On-Board Serial Port 1/2: :

Bu her iki ayarla Interrupt meşguliyeti ve her seri bağlantı için port adresi seçebilir

UART 2 MODE:

Burada ikinci siri arabirim için işletme modu belirlenir. "Standart" RS-232C'lik normal işletme anlamına gelmektedir.

Duplex Mode:

Bu seçenek "Full" olarak ayarlandığında mevcut bir Infrared-Transceiver aynı anda hem gönderebilir hem de alabilir duruma gelmektedir."Half" ile sadece değişmeli olarak devreye giren gönderme ve alma işletmelerine olanak tanınır.

OnBoard Parallel Mode:

Burada,paralel bağlantıların Port adresleri ve Interrupt hatları belirlenir veya hepsi tamamen "Disabled" olarak kapalı konumlandırılır. "378/ırq7" ve "278/ırq5" LPT1 ve LPT2 için geçişli alternatiflerdir.IRQ5 her türlü ses kartının standart Interrupt'ı olarak yerleştiği için, çoğunlukla ilk paralel port seçeneği en iyi seçimdir.

Paralel Port Mode:

Burada, yazıcı bağlantısı için yönlendirilebilir kombinasyonlar olan "SPP", "EPP" ve "ECP" arasında seçim yapmak mümkündür.Standart Parallel Mode'un (SPP) aksine, hem Enhanced Parallel Port (EPP) hem de Extended Capabilities Port (EPP) bidirectional (çift yönlü),yani daha hızlı çalışmaktadır - EPP modunun birçok versiyonu mevcuttur.Hirbir problem ortaya çıkmazsa,"ECP/EPP" en iyi, en esnek ve en hızlı ayar demektir.

ECP Mode Use DMA:

Burada ECP modu için bir DMA kanalı tahsis edilebilir.Kanal "1" ve kanal "3" tercih edilmelidir.Sound Blaster uyumlu ses kartları için standart olan bunlardır

Parallel Port Epp Mode:

Bu seçenek mevcut ise, "EPP1.7" ve yeni "EPP1.9" arasında seçim yapılabilir.Böylelikle, eğer paralel port cihazlarında bir problem olursa deneme imkanı mevcuttur.


STANDART CMOS SETUP


Virus Warning:

Bu ayar mevcut ve "Enabled" durumunda ise, bir program Boot Sektöre ve ya sabit diskin Partition tablosuna ulaşmaya denediğinden BIOS bir uyarı veriyor.Normal programların bu alanda işi olmadığından, böyle bir hareketin arkasında virüs saklı olabilir.Bu özellik işletim sistemlerinde problemlere yol açabilir.

CPU Interbal Cache:

Bu seçenek "Enabled" olmalıdır, çünkü bu işlemci ana belleği aktif hale getirmekte ve büyük bir hız artışı sağlamaktadır.

External Cache:

Bu ifade biraz aldatıcıdır çünkü genel olarak durada Second-Level Cache açılır ya da kapatılır.Burada bu önbelleğin gerçekten anakartta takılı olup olmaması önemli değildir..Bir çok 586 işlemcilerde, Pentium II'lerdeki işlemci modülleri üzerindeki veya Pentium Pro'lardaki işlemci içinde olduğu gibi, "Enabled" her durumda verimi artırmaktadır.Bunula beraber, işletim sistemlerinin kurulumunda veya eski DOS oyunlarının kullanımında bir acil durum freni olarak bir yada iki Cache belleğin de deaktive edilmesi tavsiye edilir.Aksi taktirde çok hızlı geçecektir.

Ouick Power On Self:

"Enabled" olduğunda bu seçenek bilgisayarın açılmasından sonra kendi kendine aynı testlerin yapılmasını durdurarak test etme süresini azaltır.Güvenilirlikleri zaten ispatlanmış bilgisayarlarda böylelikle açılış hızlanır.Gerektiğinde iptal edilmesi gerekebilir.Asgari çevirme sayılarına ulaşmaları için oldukça uzun zamana ihtiyaç duyan eski sabitdiskler, bu kısa süre içerisinde kendilerini sisteme tanıtma fırsatı bulamayabilirler.

Boot Sequence:

Bu ayar, işletim sisteminin yüklenmesinde takip edilecek sürücülerin sırasını belirler. "A,C,SCSI" klasik sıralama olmalıdır.Kim pratik olarak ssabitdiskten boot etmek istiyorsa ve aynı zamanda disketlerdeki Boot sektörü virüslerinden emin olmak istiyorsa,"C,A,SCSI" yi tercih etmelidir.

Swap Floppy Drive:

Bu ayar "Enabled" olduğunda her iki Floppy sürücünün ayarları BIOS ortamında değiştirilecektir.Bu, hem 3.5 inç sürücüye hem de 5.25 inç sürücüye sahip olunduğu ve değişmeli olarak her ikisinden de Boot edilmek istenmesi durumunda pratiktir.

Boot Up Floppy Seek:

Bu seçenek "Enabled" konumunda ise,BIOS bilgisayarın açılışında kafa birimlerini Track 40 üzerine gezdirerek eski 40 veya yeni 80 Track'lik Floppy sürücümü kullanıldıığını bildirir. Yaygın olarak kullanılan 1.2 MB ve 1.44 MB sürücüler sadece 80 Track ile çalışmaktadır

Floppy Disk Access Control:

Eğer mevcutsa,bu ayar ile Floppy sürücüsü normal yazma ve okuma işletiminden ("R/W") sadece okuma işletimine ("Read Only") geçer.İstenmeyen bilgi hırsızlığını önlemek için,çalışan program BIOS civarında olmalı ve Floppy Controller'a direkt bağlantısı bulunmamalıdır.Bundan başka Setup ayarlarının bir Password yoluyla desteklenmesi gerektiğide unutulmamalıdır.

Boot Up Numlock Status:

BIOS, "Enabled" durumuna getirildiğinde, geliştirilmiş AT klavyelerin NumLock fonksiyonu aktif kılmaktadır.Böylelikle klavyenin sağına yerleştirilmiş sayı bloğu ikinci bir Cursor bloğu gibi davranmak yerine, üzerindeki nümerik değerleri yansıtırlar.

Boot Up System Speed:

Bu seçenek bulunuyorsa burada açılıştaki sistem hızı "higt" (yüksek=normal işletim) veya "low" olarak ayarlanabilir.Bunun nasıl yapılacağı - frekansın azaltılması, Cache belleğin kapatılması - anakartın özelliklerine bağlıdır.Yavaş bir sistem örneğin oynanamayacak derecede hızlı çalışan ve eski DOS oyunları için tercih edilebilir

Gate A20 Option:

Bu fonksiyon A20 adres alanlarının ilk Megabyte'ın üzerindeki bellek alanını uygun olarak kullanabilmesini sağlar. "Normal" klavye denetleyicisi (Keyboard Controller) üzerinde olan eski bir yöntemdir.Bugünkü yaygın ve hızlı metot da Chipset üzerindedir.

Typematic Rate Setting:

"Enabled" olarak ayarlanmışsa, "Typematic Rate (karakter/sn)" ve "Typematic Delay (msec)" fonksiyonlarıyla Keyboard Controller'ın tekrar oranı ve basılan tuşların geç olarak ekrana yansıması ayarlanabilir.DOS'tan daha gelişmiş olan modern işletim sistemleri bunun için kendi ayar seçenekleri sunmaktadır.

Security Option:

Bu seçenek, Setup ana menude kullanıcı ve sistem yöneticisi için ayarlanmış şifrelerin sorgulanmasını kontrol eder.Hiç bir şifre ayarlanmamışsa,seçenek etkisiz kalmaktadır. "System" BIOS her sistem türünde her iki şifreden birini ister. "Setup" seçildiğinde "Supervisor Password" sorulur. "User Password" burada yeterli olmaz

PS/2 Mouse Function Control:

"Auto" ayarı bulunduğunda,BIOS sistem başladığında PS/2 Mouse arar.Bulunmadığında, Interrupt hattı IRQ12'yi diğer amaçlar için boş bırakılmalıdır. "Disabled" ile boş bırakma olayı kaçınılmaz hale gelmektedir

PCI/VGA Palette Snoop:

Normalde bu seçenek "Disabled" olarak durur. İstenirse ISA temelli MPEG veya video kartlarının, PCI grafik kartlarının o anki aktif renk pletini kullanmasına izin vermek için aktif yapılabilir.Sözü edilen ISA kartları,çıktı bilgilerini direkt grafik kartının ekran belleğine yazarsa, sunumdaki renk hatalarından kaçınılmış olur.

OS Select For DRAM >64MB:

OS/2 bundan doğru olarak faydalanabilmek için,Warp versiyonuna kadar,64MB üzerindeki anakartın özel olarak düzenlenmesine ihtiyaç duyardı.Bu "OS/2"ile ayarlanabilir.Normal durumda (ve Warp 4'te) burada "Non-OS/2" seçili olmalıdır.

System/Video BIOS Shadow:

Bu ayarlar "Enabled" konumunda, yavaş Firmware-bellek yapı taşlarının içeriğinin belirgin ve daha hızlı olan ana belleğe yansımasını etkiler.System BIOS seçeneği artık sık olarak bulunmamaktadır ve bunun yerine hemen otamatik olarak yansıtılmaktadırlar.Bu ayarlar,herşeyden önce DOS ortamında büyük hız artışı sağlamaktadır


PC'nizi HIZLANDIRIN

Cache Belleğini Etkinleştirmek:

Modern işlemciler,işlenen verilere yeterli hızda ulaşabidiklerinde, herşeyden önce saat frekansından kazanırlar. Anabellek (hızlı SDRAM modülleriyle bile) bunun için çok yavaştır. Bu yüzden 386' lardan beri ana kartta bulunan (Second Level) Cache, 486' lardan beri bir işlemci içindeki ön-bellekte (First Level Cache) bulunur.BIOS Features Setup' taki "CPU Internal Cache" ve "External Cache" ayarlarını "Enabled" durumuna getirin.Böylelikle ilk hızlandırma işlemi halledilmiş olur.Bazı BIOS' lar Cache-İşletim türüne ait bir seçim sunmaktadır. "Write-Through"da her yazma,erişim anında anabelleğe iletilirken, "Write-Back" modu birden fazla yazma erişimini destekler ve böylece kısa sürede işlem gerçekleşir.

BIOS-Shadowing'i Açmak İçin:

Bilgisayar BIOS'u ve grafik kartlarının ve SCSI-Controller'ların BIOS Firmware'leri için bellek yapıtaşı olarak çoğunlukla 8-bitlik ve ya 16-bitlik (E)EPROM' lar ve FLASH-ROM' lar anabelleğe oranla daha yavaştır.Böylece BIOS içeriklerini ana belleğe yansıtma ve daha sonra oradan okuma imkanı ortaya çıkar.Bu, herşeyden önce DOS altında ve en belirgin olarak da grafik çıktılarında fark edilebilen bir hız artışı sağlamaktadır.Windows 98 ve NT gibi modern işletim sistemleri kendi Multitasking optimizasyonlu 32-bit Driver' ları ile bu sorunu çözmektedir."BIOS Features Setup" taki "System BIOS Shadow" ayarları "Enable" durumunda bulunmalıdır, ki bağsettiğimiz ilk ayar çoğunlukla gizli, genellikle de aktiftir."System Video BIOS Cacheable" ayarı "Enabled" durumunda bulunduğunda, Shadow belleği "Chipset Features Setup"tan önbelleklenmeye açılabilir. Bu da yine düşük bir performans artışı sağlar.

İşlemciyi Daha Hızlı Çalışırmak İçin:

Çoğu Board üreticisi, "BIOS Fature Setup" taki "Boot up system Speed"e menü seçeneği olarak yer vermemektedir.Fakat buna rağmen yinede varsa, buradaki ayar "High" olarak yapılmalıdır. Çünkü "Low", işlemciyi oldukça yavaşlatır.